Episode Transcript
[00:00:01] Sınır etkisinden sesimizi duyurabildiğimiz herkese merhabalar. Ben Kader. Bugün sizi Lübnan'ın kimliği belirsiz ama tanıdık köylerinden birine götüreceğiz. Din, savaş, kayıplar ve kadınların umudu. Bugün Nadine Labaki'nin Peki Şimdi Nereye? filmi üzerine konuşacağız. Bu sadece bir film değil. Bu savaşın en sessiz ama en güçlü muhaliflerinin yani kadınların hikayesi.
[00:01:06] 2011 yapımı bu filmde Nadine Labaki hem yönetmen koltuğunda oturuyor hem de başrolde yer alıyor. Savaş sonrası Lübnan'da, hiçliğin ortasında bir köyün hikayesini anlatıyor. Orta Doğu'nun dinsel çatışmalarına rağmen Müslüman ve Hristiyan halk birlikte huzur içinde yaşıyorlar bu köyde. Ama bir gün köy dışından gelen çatışma haberleri köydeki Müslüman ve Hristiyan erkekler arasında kavga çıkarıyor. Kadınlar ise savaşta verdikleri kayıpları unutmamış ve birlikte huzur içinde yaşamanın öneminin farkındalar. İşte tam da bu durumda filmin ana konusu devreye giriyor. Erkekler arasındaki şiddeti yatıştırmak için iş köyün kadınlarına kalıyor. Filmi izlerken zaman zaman bizi böyle güldüren, zaman zaman fedakarlıklarıyla duygulandıran kadınlar kendilerine has yöntemlerle köydeki düzeni ve barışı korumaya çalışıyorlar. Erkekler haberleri izleyip ayaklanmasınlar diye bütün televizyonları bozuyorlar, gazeteleri yakıyorlar. Köyün imam ve papazı birlikte iş birliği yapıyor. Labaki bir röportajında şöyle söylüyor. Yıllarca aynı apartmanı paylaşan, beraber büyüyen, aynı okula giden insanların bir anda birbirlerine düşman kesilmelerinin tek nedeni aynı dine inanmamalarıydı. Film, Orta Doğu'nun diken üstündeki coğrafyasında dinin nasıl bir ayrışma değil birleşme vesilesi olması gerektiğini anlatıyor ama en çok da barış için mücadele eden kadınların öyküsünü.
[00:03:05] Filmin ilk sahnesi açılıyor. Siyahlar giyinmiş kadınlar ağır ağır yürürken ellerinde kaybettikleri çocuklarının, eşlerinin, kardeşlerinin fotoğrafları var. Onlar savaşın geride bıraktıkları. Onlar anneler. Onlar dul kadınlar. Onlar bu filmin kalbi.
[00:03:40] Filmde gördüğümüz köy, izole bir yer. Dışarıda bir savaş var ama bu köyde Müslümanlar ve Hristiyanlar bir arada yaşıyor. Ta ki dışarıdan gelen bir haberle erkeklerin zihnine düşmanlık tohumları ekilene kadar. İşte o andan itibaren de kadınlar devreye giriyor. Televizyon bozulur, gazeteler yakılır, imamla papaz bir olur ve kadınlar her zamanki gibi en yaratıcı yollarla barışı korumaya çalışırlar, bazen dans ederek. Bazen bir komediyle, bazen de bir annenin evladının ölüsünü saklayarak. İşte bunları yapan bu filmde kadınlar. Çatışmanın tekrar yaşanmasına izin vermezler. Hatta bir gün savaşın fitilini ateşlemeye hazırlanan bir erkeğe annesi silahı çeker ve şunu söyler, senin de ölmene izin vermeyeceğim. Barış bazen böyle savunulur.
[00:05:00] Artık köyün kadınları son hamlelerini yapmak için toplanıyorlar. Köyün erkeklerine ilaçlı yemeklerle uyutarak bütün silahları saklıyorlar ve köyde olası bir savaş gerçekleşmesi mümkün olan bir savaşı ortadan kaldırıyorlar. Silahları ortadan kaldıran kadınların son bir işi daha kalmıştı. Köyde barışçıl ortamın yeniden sağlanması için Hristiyan ve Müslüman kadınlar hep birlikte din değiştirdiler. Artık ben de onlardan biriyim. Birini vuracaksan önce benimle başlamalısın dedi bütün kadınlar eşlerine, kardeşlerine, çocuklarına. Bu şekilde meydan okudular.
[00:05:59] Film boyunca belki de en çarpıcı anlardan biri Nassim'in ölümü. Küçük bir çocuk mayına basar ve hayatını kaybeder. Annesi köyde tekrar bir savaş çıkmasın diye onun ölümünü gizler. Çünkü evladının ölümü yeni bir kıyımın başlangıcı olabilirdi. Film, bütün köyün yan yana yürüdüğü Nassim'in cenaze töreniyle bitiyor. Filmin başında sadece kadınların yürüdüğü köy yolunda, bu sefer bütün köy beraber yürüyorlar.
[00:06:33] Köy halkı mezarlığa geldiğinde kadrajda ikiye bölünmüş bir mezarlık görüyoruz. Mezarlığın bir tarafı Müslümanlara ait diğer tarafı ise Hristiyanlara. Cenazeyi taşıyanlar bu ayrıma geldiğinde duraksar ve hep bir ağızdan sorarlar. Peki şimdi nereye?
[00:07:00] Bu sadece bir yön sorusu değil. Bu bir vicdan sorusudur aslında. Tüyleri diken diken eden. Şimdi nereye gidiyoruz? Savaşa mı? Barışa mı? Peki şimdi nereye sorusu? Bugün hala cevabını aradığımız bir soru. Bu soru aynı filmdeki gibi bazen bir köy yolunda yankılanır, bazen kalbimizin içinde. Yaratılmaya çalışılan, çıkarılmaya çalışılan savaş bizim savaşımız değil. Halkların hep beraber barış içinde yaşayacağı günler için aynı Labakin'in filmindeki kadınlar gibi mücadele etmeliyiz. Savaşın kader olmadığını gösteriyor ve bize soruyorlar. Sevdiğiniz biri için neyi göze alabilirsiniz? Bazen gün gelecek ben onlardanım artık deyip başa çıkmaya çalışacağız. Hep birlikte barış içinde yaşayacağımız bir dünyayı kurmak dileğiyle. Unutmayın hiçbir savaş bizim savaşımız değil. Sınır etkisini dinlediniz. Bizi nereden, hangi zaman diliminde dinliyorsanız hepinize günaydın, iyi günler, iyi akşamlar ve iyi geceler diliyorum.
