Episode Transcript
[00:00:00] Sınır etkisinden sesimizi duyurabildiğimiz herkese merhabalar. Ben Kader.
[00:00:12] Ayna Beledi. Podcast. Bugün yine ilginç ve önemli bir konu üzerinden derinlemesine bir sohbet yapacağız.
[00:00:20] Göçmenlerin aksanları. Aksan sadece konuşma şekli mi yoksa insan kimliği ve yaşadıkları deneyimlerin bir yansıması mı sizce?
[00:00:30] Bugünkü bölümde aksanın sosyolojik ve psikolojik boyutlarını inceleyeceğiz. Peki, bir aksan insan hayatında ne kadar derin bir etki yaratabilir?
[00:00:41] Göçmenler aksanları yüzünden nasıl ayrımcılığa uğruyorlar mesela?
[00:00:45] Eğitimde, iş hayatında ya da sosyal çevrelerinde aksanları onları nasıl farklılaştırıyor?
[00:00:53] Almanya'daki göçmen gençlerden Türkiye'deki Suriyeli mültecilere kadar birçok örnekle bu soruları gelin hep beraber tartışalım.
[00:01:02] Hazırsanız başlayalım.
[00:01:25] Öncelikle aksanın ne olduğuna biraz bakalım.
[00:01:30] Bir aksan aslında bir insanın konuştuğu dili nasıl telaffuz ettiğini belirler. Ancak aksan dediğimiz şey bundan çok daha fazlası.
[00:01:42] Bir insanın doğup büyüdüğü coğrafyanın, kültürel mirasının ve hatta kişisel tarihinin bir yansıması, özellikle göçmenler için, aksan bir kimlik göstergesi haline geliyor.
[00:01:54] Yani o insanın kökenini, hangi dilleri konuştuğunu, hangi kültürlerden geldiğini hemen belli ediyor.
[00:02:02] Ancak sorun şu ki Aksan her zaman bir zenginlik olarak görülmüyor.
[00:02:08] Aksanlı konuşanlar çoğu zaman yabancı olarak etiketleniyor ve bu da onları toplum içinde dışlanmış hissettiriyor.
[00:02:17] İşte bugünkü tartışmamızın temel noktası bu.
[00:02:21] Aksan bir kimliğin parçası mı yoksa ayrımcılığın bir aracı mı?
[00:02:32] Sosyolojiye değinmesek olmaz. Sosyolojik perspektiften bir göz atalım Aksan meselesine.
[00:02:39] Bir göçmen, Aksan'ın dolayısıyla toplumda nasıl bir statüye sahip oluyor?
[00:02:44] Sosyologlar, Aksan'ın yalnızca bireyin kimliğini değil, aynı zamanda toplumdaki yerini de belirlediğini söylüyor.
[00:02:52] Örneğin Almanya'da yapılan araştırmalarda, göçmen gençlerin Aksanları dolayısıyla iş görüşmelerinde sıklıkla ayrımcılığa uğradıkları gözlemlenmiş.
[00:03:03] Düşünün, mükemmel bir Almancı konuşuyorsunuz ama aksanınız sizi hala yabancı olarak etiketliyor.
[00:03:12] Alman bir şirkette çalışan göçmen kökenli bir genç aksanı yüzünden iş arkadaşları tarafından ciddiye alınmadığını söylüyor mesela.
[00:03:21] Düşünün, aynı niteliklere sahip olmasına rağmen sadece aksanı yüzünden diğer olarak görünüyor. Bu bireyin sadece sosyal stresini değil, iş hayatındaki başarısını ve toplum içindeki yerini de doğrudan etkileyen bir faktör. Yani aksan, bir kimlik belirteci olmanın ötesinde toplumsal hiyerarşinin bir parçası haline geliyor.
[00:03:57] Türkiye'deki Suriyeli mülteciler için de durum pek farklı değil. Türkçeyi akıcı bir şekilde konuşmalarına rağmen Aksanları onları yine yabancı damgasıyla damgalıyor.
[00:04:08] Aksanın sosyolojik boyutuna baktık. Peki ya psikolojik boyutu? Psikolojik etkileri neler olabilir?
[00:04:16] Aksan sadece toplumdaki yerimizi değil, aynı zamanda kendimize dair algımızı da etkiliyor.
[00:04:23] Psikologlar aksanlı konuşmanın bireylerdeki kimlik krizine neden olabileceğini söylüyor.
[00:04:29] Düşünün, dilinizi konuşuyorsunuz ama aksanlınız yüzünden sürekli olarak dışlanıyorsunuz. Bu birey de düşük öz saygıya, kendine yabancılaşmaya ve sürekli bir aidiyet eksikliği hissetmesine neden oluyor.
[00:04:45] Türkiye'de yaşayan bir Suriyeli mülteci. Aksanı yüzünden sürekli kendini dışlanmış hissettiğini anlatıyor. Türkçeyi öğrendim ama asla tam olarak kabul görmedim diye bir cümlesi var. Bu dışlanmışlık hissi zamanla bir kimlik krizine dönüşüyor.
[00:05:02] Psikologlar bu tür deneyimlerin depresyon, sosyal kaygı ve izolasyon gibi ciddi psikolojik sonuçlar doğurabileceğini söylüyor.
[00:05:11] İşte aksan bu anlamda sadece bir dilsel özellik değil, bireyin psikolojik sağlığını derinden etkileyen bir faktör haline geliyor.
[00:05:20] Göçmen gençler, bu konuda belki de en savunmasız grup, eğitimde ve iş hayatına geçiş sürecinde aksanlarının sürekli dikkat çekmesi onların motivasyonunu baltalayabiliyor.
[00:05:34] Almanya'da yapılan araştırmalar aksanlı konuşan öğrencilerin öğretmenler tarafından daha düşük performans gösteren bireyler olarak algılandığını ortaya koyuyor.
[00:05:45] E öğretmenler bile bundan etkileniyorsa toplumda, sokakta, iş yerlerinde insanlar nasıl etkilenmesin?
[00:05:54] Bu da gençlerin başarılarını ve özgüvenlerini olumsuz etkiliyor tabii ki de.
[00:06:13] Eğitimde de aksan büyük bir rol oynuyor.
[00:06:16] Göçmen gençler aksanları yüzünden okulda dışlanabiliyor ve bu da onların eğitim başarılarını doğrudan etkiliyor.
[00:06:24] Almanya'da aksanlı gençlerin öğretmenler tarafından yetersiz görülmesi onları daha düşük beklentilerle karşı karşıya bırakıyor. Sonra bu gençler sürekli olarak yeterince iyi değilim ben hissiyle başa çıkmak zorunda kalıyorlar.
[00:06:41] Türkiye'deki Suriyeli gençler için de benzer bir tablo söz konusu. Aksanları onları sosyal çevrelerinde dışlanmaya maruz bırakıyor. Bu da gençlerin okulda başarılı olma motivasyonlarını epeyce zayıflatıyor ve gelecek kaygılarını da aynı zamanda derinleştiriyor. Psikolojik olarak bu gençler sürekli olarak sosyal baskı altında kalıyorlar ve bu da onların hem eğitim hayatlarını hem de geleceğe dair umutlarını zayıflatıyor.
[00:07:12] Bugünkü bölümümüzde Aksan'ın göçmenlerin hayatında nasıl bir derin etkiler yarattığını ele aldık.
[00:07:19] Almanya'daki göçmenler ve Türkiye'deki göçmenler üzerinden Aksan'ın sosyal ve psikolojik etkilerini tartıştık.
[00:07:27] Bölümün mesajı ne olacak diyorsanız eğer Aksan bir kimlik belirteci olmanın ötesinde ayrımcılığın ve toplumsal dışlanmanın bir aracı haline geliyor.
[00:07:39] Peki bu zorlukla başa çıkmak için ne yapabiliriz?
[00:07:43] Belki de biz birer insan olarak kimin olursa olsun aksanını bir zenginlik olarak görmeye başlayabiliriz.
[00:07:51] Aksanlar toplumların kültürel çeşitliliğinin yansıtan unsurlardır ve onları ayrıştırmak yerine birleştirmek için kullanmak mümkündür. Aksanlı bireyleri dışlamak yerine onların deneyimlerine ve kültürel zenginliklerine değer vermek toplumları daha kapsayıcı hale getirebilir.
[00:08:16] Sınır etkisini dinlediniz. Bizi nereden, hangi zaman diliminde dinliyorsanız hepinize günaydın, iyi günler, iyi akşamlar ve iyi geceler diliyorum.
[00:08:46] Zını Etkisi programını Apple Podcast, Google Podcast, Spotify, Stitcher, SoundCloud platformları üzerinden dinleyebilir ve konu hakkındaki görüşlerinizi bize iletebilirsiniz.
